Głos jest Twoim towarzyszem na całe życie. Przedłużeniem Twojej osobowości. Odzwierciedleniem uczuć, przeżyć, emocji, wrażeń, jest lustrem Twojej duszy. Jednak aby mógł Ci służyć - zadbaj o niego.
Długotrwałe przeciążanie aparatu głosowego i nadwyrężanie go, może prowadzić do zaburzeń głosu, utraty swobodnego posługiwania się nim, a nawet całkowitego jego uszkodzenia. Grupa osób narażonych na wzmożoną pracę mięśni krtani jest coraz większa. Problem dotyczy wszystkich tych, którzy zmuszeni są używać głosu w warunkach niesprzyjających. Coraz częściej pracujemy, funkcjonujemy i żyjemy na co dzień w zbyt głośnym i stresującym środowisku, czego efektem jest nadwyrężanie możliwości głosowych.
"Najładniejszy głos, jeśli nie jest oparty na właściwej technice, wcześniej czy później musi ulec uszkodzeniu. Można wprawdzie długi czas śpiewać nie mając podstaw prawidłowej emisji, lecz wreszcie przychodzi do smutnego stwierdzenia faktu, że głos jest bezpowrotnie zniszczony."
A.Mitrinowicz - Modrzejewska
Jeśli pracujesz głosem, oto kilka ważnych wskazówek, które pozwolą Ci korzystać z niego przez długie lata:
1. Zachowaj odpowiednie parametry powietrza w którym używasz głosu. Wilgotność powinna wynosić 60-70%, a temperatura powinna wynosić 18-21 stopni. Zbyt niska temperatura chłodzi błony śluzowe, zwęża naczynia krwionośne i zmniejsza przepływ krwi do mięśni. Skutkiem tego będzie matowy głos, a krtań i gardło narażone na infekcje. Natomiast zbyt wysoka temperatura powietrza rozszerza naczynia krwionośne i zwiększa przepływ krwi, co w efekcie podnosi wydzielanie śluzu i utrudnia kontrolę nad głosem dając odchrząkiwanie. Wyjątkowo niesprzyjającym czynnikiem współcześnie wszechobecnym w miejscach przemówień jest klimatyzacja wywołująca podrażnienia. Jeśli jesteś skazany na przemawianie lub śpiewanie w takim pomieszczeniu, pij w przerwach mineralną, niegazowaną wodę.
2. Zminimalizuj zapylenie powietrza. W trakcie mówienia nabieramy powietrze przez usta a nie przez nos, co powoduje, że pyły obecne w pomieszczeniu drażnią błonę śluzową krtani. Możesz to zrobić przez regularne wycieranie kurzu. Pamiętaj siedliskiem pyłu są wykładziny, firany i zasłony.
3. Zmniejsz poziom hałasu, gdyż to powoduje odruchowe podniesienie tonu głosu i jego natężenia. Jeśli będziesz mówić lub śpiewać w dużym pomieszczeniu, poproś o aparaturę nagłaśniającą lub zbliż się do Twoich odbiorców, aby unikać krzyku. Wbrew pozorom krzyk nie jest dobrze odbierany, męczy zarówno odbiorców jak i twoją krtań. Przewlekle stosowany głos o zbyt dużym natężeniu prowadzi do uszkodzenia strun głosowych lub powstania guzków, które znacząco (czasem nieodwracalnie) pogarszają jakość głosu.
4. Pij wodę przed wystąpieniem, w trakcie i po zakończonym wysiłku głosowym. Unikaj napojów o skrajnych temperaturach. Najbardziej obciążającymi nasz głos napojami są: kawa, herbata i alkohol, które doprowadzają do wysuszenia śluzówki gardła.
5. Absolutnie długotrwała praca głosem wyklucza palenie papierosów, a nawet zbytnie przebywanie w środowisku osób palących. Palenie systematycznie i w rezultacie trwale uszkadza krtań i fałdy głosowe. Wysusza, odwadnia, zatruwa i doprowadza do nieodwracalnych uszkodzeń głosu. W rezultacie uniemożliwia pracę głosem obniżając znacząco skalę i upośledzając możliwości oddechowe.
6. Mów, przemawiaj i śpiewaj zgodnie z zasadami emisji głosu. Przede wszystkim naucz się poprawnego oddychania wykorzystując pracę przepony i korzystania z rezonatorów, aby odciążyć fałdy głosowe. Często obserwuję ludzi rozmawiających przez telefony komórkowe i z pełną świadomością stwierdzam fakt, że wielu z nich nieświadomie podwyższa ton i natężenie głosu, napinając przy tym mięśnie krtani, obciążając fałdy głosowe i zaburzając płynny oddech.
7. Nie forsuj głosu, a przede wszystkim ograniczaj do minimum jego używanie podczas choroby i zmęczenia. Nie zamieniaj głosu dźwięcznego na szept. Tylko wydaje Ci się, że ograniczysz w ten sposób nadwyrężanie głosu. Szept niekorzystnie wpływa na elastyczność fałdów głosowych, doprowadza do ich przekrwienia i w rezultacie prowadzi do zmian chorobowych.
8. Przyjmij postawę stojącą podczas długiego używania głosu. Pozycja siedząca zaburza sterowanie oddechem i napina niepotrzebnie mięśnie , które nie powinny brać udziału w fonacji.
9. Nawilżaj śluzówki. Jeśli czujesz, że nadmiernie wysychają i nie wystarcza Ci popijanie wodą, możesz na czas dłuższego korzystania z głosu, zrobić sobie siemię lniane do picia. Zabierz je ze sobą w termosie, aby było ciepłe i popijaj w przerwach. Im wolniej będziesz je przełykać, tym lepszy osiągniesz efekt nawilżenia gardła. Nie używaj sprayów, one tylko działają doraźnie, a nie usuwają przyczyny wysuszenia.
10. Mów wolniej. Fonacja to skomplikowany proces wielu mięśni, który w rezultacie przy zbyt dużym tempie ma prawo ucierpieć na jakości.
Pamiętaj !!! Koniecznie skonsultuj się z lekarzem foniatrą jeśli zbyt długo towarzyszy Ci chrypka lub zauważasz zmiany w brzmieniu Twojego głosu. Nie lekceważ sygnałów, które wysyła Ci głos. Jeśli natomiast pracujesz głosem, konsultuj stan swojej krtani raz w roku. Przede wszystkim stosuj zasady emisji głosu, a jeśli nie jesteś pewny czy robisz to dobrze- skonsultuj się z logopedą.
Magdalena Jedynak-Sujkowska
specjalista neurologopeda
Specjalistyczny Gabinet Neurologopedyczny