Diagnoza porównawcza autyzmu z innymi zaburzeniami (na podstawie książki
Theo Peteersa: Autyzm. SPOA, Gdańsk 1996)
Autyzm |
Dziecko upośledzone umysłowo |
Komunikacja werbalna i niewerbalna nie służy do kontaktów interpersonalnych. Język mówiony i komunikacja niewerbalne są zaburzone. |
Mowa służy do komunikacji interpersonalnej. Rozumienie mowy zależy od stopnia upośledzenia umysłowego. Komunikacja niewerbalna kompensuje ograniczone możliwości ekspresji słownej. |
Zaburzony rozwój społeczny nie odpowiadający wiekowi umysłowemu. |
Rozwój społeczny odpowiedni do wieku umysłowego. |
Sprawia poważne problemy wychowawcze, związane ze specyficznymi zachowaniami, stereotypiami – jest to niezależne od ilorazu inteligencji posiadanego przez dziecko. |
Problemy z trudnymi zachowaniami i stereotypami są uzależnione od głębokości upośledzenia umysłowego poważne problemy jedynie w przypadku najgłębiej upośledzonych. |
Nie tworzy głębszej więzi z matką i bliskimi osobami. |
Dobry kontakt emocjonalny z matką i innymi osobami z otoczenia. |
Rozwój postępuje skokami, jest nieharmonijny. Częste regresy. |
Rozwój jest harmonijny i systematyczny, ograniczony jedynie stopniem upośledzenia. |
Autyzm |
Znaczne Zaniedbanie |
Trudności językowe i w komunikowaniu się się obecne mimo prowadzenia terapii. |
Szybka poprawa komunikacji werbalnej i niewerbalnej w wyniku nauczania. |
Małe zainteresowanie rozwijaniem relacji społecznych szczególnie z rówieśnikami. |
Wyraźne dążenie do nawiązania relacji z dorosłymi i dziećmi. |
Poważne problemy z modyfikowaniem trudnych zachowań i stereotypii. |
Problemy z trudnymi zachowaniami mogą być łatwo rozwiązane. |
Współwystępuje z upośledzeniem umysłowym |
Pewne związki z upośledzeniem |
Zachowanie społeczne pozostaje zaburzone mimo prowadzenia terapii. |
Po wprowadzeniu działań edukacyjnych szybki zwrot ku normalności, za wyjątkiem sytuacji, gdy u dziecka występują dodatkowe upośledzenia. Widoczne przystosowanie do normalnego życia. |
Autyzm |
Dziecko normalne, lecz |
Rozwój mowy – anormalny, rzadki, niekomunikatywny szczebiot. Nie reaguje na własne imię. |
Ok. 9 miesiąca. – gaworzenie, szczebiot. Ok. 12 miesiąca życia – reaguje na swe imię i proste instrukcje. |
Opóźnienie i duże trudności w nabywaniu słownictwa. Nie identyfikuje nazw z przedmiotami nawet używanymi na co dzień. |
Opóźnione, ale regularne wzbogacanie słownictwa. Rozpoznaje nazwy używanych przedmiotów między 12 a 18 miesiącem życia. |
Opóźnienie i duże trudności w przyswajaniu gramatyki języka ojczystego. |
Około 24 miesiąca życia zaczyna tworzyć związki dwuwyrazowe i równoważniki zdań. |
Zaburzona komunikacyjna funkcja mowy – mowa stereotypowa, liczne powtórzenia, echolalie bezpośrednie i odroczone. |
Potrafi wykorzystać posiadane słownictwo i umiejętności językowe do komunikowania się z osobami ze swojego otoczenia. |
Nie interesuje się otoczeniem i nie lubi zmian. |
Wcześnie zaczyna interesować się otoczeniem, chętnie poznaje nowe miejsca i sytuacje. |
Późno zaczyna nawiązywać relacje społeczne i są one płytkie. Więż z matką jest słaba, dziecko rzadko pozytywnie reaguje na obecność matki. |
Nawiązuje pozytywną więź emocjonalną od 3 miesiąca życia. |
Nie interesuje się normalnymi zabawkami, ale fascynuje się migocącymi światłami, wirującymi przedmiotami itp. |
Już od 4-6 miesiąca życia interesuje się zabawkami. |
Czasami opóźniony rozwój ruchowy. |
Normalny przebieg rozwoju ruchowego |
Autyzm |
Specyficzne opóźnienie |
Brak specyficznych, zlokalizowanych uszkodzeń neurologicznych. |
Rzadkie przypadki współwystępowania uszkodzeń mózgu. |
Poważne problemy na gruncie ekspresji i odbioru. |
Poważne problemy z porozumiewaniem się są rzadkością. |
Nie używa lub nie rozumie komunikatów niewerbalnych. |
Normalne używanie i rozumienie gestów. |
Znaczne zaburzenia reakcji społecznych – głównie z rówieśnikami. |
Niewielkie trudności w kontaktach społecznych; dobre relacje z rówieśnikami |
Mocno zaburzone zachowania zabawowe. |
Dobra wyobraźnia zabawowa. |
Poważne problemy na gruncie trudnych zachowań i stereotypii. |
Niewielkie problemy z zachowaniem. |
Współwystępuje z upośledzeniem umysłowym. |
Brak związku z upośledzeniem umysłowym. |
Problemy z komunikowaniem się i nawiązywaniem relacji społecznych są obecne przez całe życie. |
Duże postępy w wyniku prowadzenia nauczania specjalnego – może w efekcie dogonić dzieci nauczane normalnie. |